Amnistia është e nevojshme, burgjet janë të mbipopulluara, por e drejta kushtetuese dhe penale po vuajnë – ky është qëndrimi i pjesëmarrësve në debatin e djeshëm “Ligji për amnisti dhe procesi i risocializimit dhe riintegrimit të personave të dënuar më parë në Republikën e Maqedonisë së Veriut” të organizuar nga Shoqëria Penologjike Maqedonase. Ligji ka kaluar në seancën e Qeverisë, por ende pritet të gjendet në seancën plenare parlamentare. Opozita tashmë ka paralajmëruar se do ta bllokojë me mijëra amendamente, ndërsa ministri i Drejtësisë Krenar Lloga tha se ligjin do ta mbrojë vetë para deputetëve me pasqyrë dhe album me foto nga “Burgu i Idrizovës”, ku tregoi se kushtet janë katastrofale, shkruan PRESSonline.al
Një pjesë e opinionit ekspert është kundër ligjit, duke thënë se burgjet nuk mund të pastrohen. Profesor Miodrag Laboviq në një intervistë për “Lokalno” thotë se nuk është e mundur me ligj, sepse sipas të dhënave nga organet kompetente, numri i personave që do të mbuloheshin nga amnistia e propozuar është dukshëm më i vogël se sa personat që aktualisht ndodhen në burgje, si dhe personat që pritet të vuajnë ende dënimin me burg.
Ai vlerëson se Kuvendi ka mundësi ligjore dhe legjitime për të amnistuar një numër të pacaktuar personash për vepra të caktuara penale.
“Një ndërhyrje e tillë në gjyqësor nga autoriteti legjislativ është paraparë si mundësi në shumë vende të tjera, por zakonisht kjo bëhet në situata të jashtëzakonshme, kur bëhet fjalë për tejkalimin e krizave të rënda sociale, tejkalimin e konflikteve ndëretnike në një vend apo të ngjashme”, thekson Laboviq, përcjell PRESSonline.al
Profesori beson se konotacioni politik i çdo procesi ligjor është i pashmangshëm, sepse njëra pa tjetrën nuk është e mundur.
“Pyetja është vetëm se sa dominon dimensioni partiako-politik mbi qëllimet ligjore. Në këtë rast, në periudhën para zgjedhjeve, edhe pse qeveria po përpiqet me amendamente të zgjerojë gamën e krimeve që do të përjashtohen nga amnistia, përshtypja se përfitimi partiako-politik dhe personal është më i rëndësishëm se arritja e qëllimeve të drejtësisë penale, përkatësisht qëllimeve të caktuara të përgjithshme-shoqërore”, pohon Laboviq, përcjell PRESSonline.al
Nga ana tjetër, profesori universitar Gordan Kallajxhiev nuk pajtohet me këtë konstatim dhe pohon se ideja kryesore është që burgjet të lirohen nga mbipopullimi. Në një intervistë për “Lokalno”, ai thotë se nuk e sheh problem që Kuvendi të ndërhyjë në politikën kriminale, pasi siç thekson, është kompetencë kushtetuese e Kuvendit të japë amnisti. Sipas tij, projektligji nuk është i lidhur politikisht për të shpëtuar zyrtarët aktualë apo të mëparshëm.
Selektiviteti nuk e zgjidh problemin. Kushtet janë më të vështira pikërisht tek dënimet më të rënda. Ashpërsia e krimit tashmë matet me dënimin dhe nuk është e drejtë të dënohen dy herë për të njëjtën gjë, na tha Kalaxhiev, duke shtuar se Gjykata Kushtetuese tashmë ka vendosur negativisht për selektivitetin në Ligjin për falje.
Ministria e Drejtësisë propozon të lirohen nga burgu të dënuarit për krime të lehta me burg deri në 6 muaj. Për ata që janë dënuar mbi 6 muaj, propozohet ulje e dënimit me burg me 30 për qind.
Sipas projektligjit të shpallur për amnisti, ulja e dënimeve me burg nuk do të përfshijë të dënuarit me burgim të përjetshëm, si dhe për krimet e vrasjes, mashtrimit gjatë zgjedhjeve dhe votimit, ryshfetit dhe korrupsionit, përdhunimit dhe dhunës në familje, shpërdorimit të detyrës apo mashtrimit me para nga fondet europiane.
Amnistia nuk do të zbatohet për të dënuarit për shpërdorim detyre. Për të dënuarit dhe të akuzuarit për shpërdorim detyre, ulje dënimi me burg parashikohet nga një ligj tjetër, pra me ndryshimet në kodin penal, të cilat u kritikuan nga komuniteti ndërkombëtar për mënyrën se si u miratuan dhe çfarë do të bëjnë. do të thotë për rastet e korrupsionit të lartë.
Aktualisht në vend janë 2345 të dënuar, prej të cilëve 250 janë dënuar me burgim deri në 6 muaj, që do të thotë se nëse ligji miratohet do të lirohen.
Një ligj për amnisti është miratuar edhe pesë vite më parë, në fillim të vitit 2018. Pastaj ka pasur një debat më të madh publik – nëse dënimi i autorëve të krimeve duhet të falet në emër të mungesës së hapësirës apo risocializimit më të mirë.(PRESSonline.al)
